Pierwszym kościołem w Ustce była świątynia pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja, zbudowana dla katolików z drewna dębowego. Konsekracji świątyni dokonał 24 czerwca 1356 roku biskup Jan z Kamienia. Kościół znajdował się w centralnym punkcie średniowiecznej osady rybackiej, niedaleko portu, na niewielkim wzniesieniu nad rzeką Słupią, w tzw. Zaułku Kapitańskim.

Plany kościoła wskazują, iż była to niewielka budowla jednonawowa, na rzucie prostokąta o wymiarach ok. 16 x 8 m. orientowana, tj. z prezbiterium skierowanym na wschód. Samo prezbiterium nie było wyodrębnione z bryły, a więc jego szerokość była równa szerokości nawy kościoła. Od strony zachodniej do nawy przylegała wieża, wybudowana na planie prostokąta o szerokości ok. 3,7 m i długości 5 m, zwieńczona strzelistym, namiotowym hełmem z iglicą, osadzonym na czterospadowym dachu przechodzącym w wieloboczny bęben zakończony krenelażem. Korpus kościoła nakryty był wysokim dachem dwuspadowym. Od południa do nawy przylegał niewielki, niższy aneks na rzucie prostokąta, przykryty osobnym dwuspadowym dachem, zakończonym trójkątnym szczytem.

Zdjęcie sprzed 1889 r. – kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja w Ustce

Pocztówka z odręcznie datą 27.06.1897 – na drugim planie kościół pw. Najświętszego Zbawiciela w Ustce
Poniżej zdjęcie z przełomu XIX i XX wieku – na drugim planie kościół pw. Najświętszego Zbawiciela

Konsekracja kościoła odbyła się 10 lipca 1888 roku. Wzięli w niej udział nie tylko miejscowi, ale także przyjezdni, a wśród nich duchowni protestanccy. Nowy kościół posiadał 800 miejsc siedzących, co zupełnie wystarczało dla mieszkańców i licznie przybywających turystów. Uroczystości w nowym kościele rozpoczęły się biciem dzwonów oraz procesją z kościoła Świętych Mikołaja i Jana Chrzciciela. W tym czasie młodzież szkolna wraz z nauczycielami śpiewali chorał. Następnie nastąpiło uroczyste otwarcie drzwi do kościoła. Regułę wyświęcenia poprowadził konsystorz Wilhelmi, liturgię i kazanie miał pastor Karl Wilhelm Paul Wildberg.

Neogotycki budynek świątyni jest orientowany, podobnie jak niegdyś kościół św. Mikołaja i św. Jana, a więc stoi na osi wschód – zachód z prezbiterium skierowanym ku wschodowi. Kościół został wymurowana z czerwonej cegły, na rzucie prostokąta, z wyodrębnionym prezbiterium zakończonym wielobocznie. Od frontu znajduje się wieża z ostrołukowym, profilowanym portalem, zakończona dachem ostrosłupowym. Kościół posiada okna ostrołukowe i drewniany, belkowany strop. Dach jest dwupołaciowy, a nad prezbiterium wielopołaciowy i kryty miedzianą blachą. Strzelistością wskazuje w symboliczny sposób na potrzebę wznoszenia się ku Bogu. Dominują kierunki pionowe, co szczególnie podkreślone jest na zewnątrz budynku poprzez podpory ścian kościoła. Również okna ze swoimi charakterystycznymi łukami ostrymi wskazują na niebo. Na zewnątrz można zobaczyć dużo, bardzo starannie wykonanych detali: archiwolty okienne oraz kwiatony wieńczące niewielkie wieżyczki, czy w końcu fryzy arkadowe, czyli szereg małych łuków, które wieńczą zewnętrzne ściany prezbiterium.

Warte podkreślenia jest również wnętrze kościoła, w którym możemy znaleźć nawiązania do zdobień i rozwiązań znajdujących się na zewnątrz budynku. Motyw łuków trójkątnych, który wieńczy zewnętrzne ściany świątyni występuje na balustradach wszystkich trzech balkonów, a także na wewnętrznych drzwiach świątyni. Kwiatony wieńczące dzwonnicę występują również na organach wewnątrz kościoła. Witraże okienne z wyższej partii okien mają swoje odzwierciedlenie w witrażach znajdujących się nad głównymi i bocznymi drzwiami do świątyni, a także nad drzwiami między obiema kruchtami a nawą główną.

W kościele nad ołtarzem znajduje się krucyfiks – zabytkowy krzyż przeniesiony z poprzedniej świątyni. Nad nim natomiast można dostrzec XIX-wieczny witraż ukazujący biblijną scenę Chrystusa na wodzie, ratującego Świętego Piotra, który zwątpił i zaczął tonąć. Ponadto, wewnątrz znajdują się zabytkowe organy, regularnie rozbrzmiewające podczas Mszy Świętych i niektórych nabożeństw. To jedne z nielicznych zachowanych dzieł organmistrza Christiana Friedricha Voelknera, który urodził się w 1831 roku w pobliskim Duninowie. Koszt budowy to kwota 6 tyś. marek, a dla porównania dobrze wykwalifikowany rzemieślnik zarabiał około tysiąca rocznie. O budowniczym organów więcej informacji w dalszej części artykułu.

Na placu przed kościołem, w samym centrum, znajduje się krucyfiks, przeniesiony w 1995 roku z poniemieckiego cmentarza w Zimowiskach. Wykonany z granitu z licznymi zdobieniami. Usytuowany jest na wysokiej podmurówce, na której znajduje się płaskorzeźbiony herb rodziny rycerskiej. Płyta zwieńczająca podstawę wypełniona jest rzeźbionym ornamentem roślinnym. Na cokole z drugiej strony prawdopodobnie znajdowała się tablica nagrobna. Krzyż umieszczony był na cmentarzu dworskim. W 2002 roku na placu przed kościołem został ustawiony drugi krzyż, który upamiętnia zmarłych, których szczątki odkryto podczas prac na placu.

Ponadto w północno-zachodnim narożniku, między drzewami, można znaleźć kamień, na którym znajduje się napis „1760”. Nie wiadomo dokładnie, do czego nawiązuje ten kamień, ale istnieje hipoteza, która mówi, że może to być miejsce oznaczające pochówek rosyjskich żołnierzy z wojny siedmioletniej. Żołnierze ci odznaczali się wielką wrogością względem miejscowej ludności, między innymi kilkukrotnie przerywali nabożeństwa ewangelickie w kościele. Nikt z protestantów nie chciał ich pochówku na miejscowym cmentarzu, dlatego zmarłych Rosjan pochowano przy drodze wiodącej z usteckiej osady do Słupska.

Organmistrz Christian Friedrich Voelkner pochodził z rodziny kościelnych organistów i nauczycieli, którzy od roku 1734 nieprzerwanie przez 112 lat pracowali w Duninowie. Christian Voelkner nauczył się budowy organów w Berlinie u organmistrza Carla Augusta Buchholza. Pierwsze organy tego zakładu zostały prawdopodobnie zamontowane w kościele w pobliskim Charnowie. Na początku produkcja instrumentów odbywała się praktycznie w całości ręcznie, za pomocą prostych narzędzi. Wraz z rozwojem firmy oraz coraz większą ilością zamówień, także technologia produkcji została rozwinięta. Wyprodukowane organy trafiły do Niemiec, Rosji, Polski, a nawet do niemieckiej kolonii w Afryce Wschodniej. W dzienniku urzędowym rejencji koszalińskiej z 27 listopada 1873 roku zalecano usługi firmy organmistrza z Duninowa. W 1876 roku zbudował nowy budynek fabryczny, a rok później zainstalował maszyny.

Christian Friedrich Völkner z synem Paulem oraz współpracownikami, 26.06.1903 r.